ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನೆಲಸಿರುವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪವಿತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಶಿವನ ಅವತಾರವಾದ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಶೈವ ಮತ್ತು ಜೈನ ಪರಂಪರೆಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮಿಶ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದೆ. ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವು ತನ್ನ ವೈಭವಶಾಲಿ ಇತಿಹಾಸ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.
ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟ ಪರಂಪರೆಗಳು
ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನವು 800ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಅದ್ವಿತೀಯ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಜೈನರು ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುವ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಆರಾಧಕರು ದೇವರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಸಾಮರಸ್ಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಹಿಂದೆ ಬಿರ್ಮಣ್ಣ ಪೆರ್ಗಡೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ ಅಮ್ಮು ಬಳ್ಳಥಿ ಎಂಬ ಜೈನ ನಾಯಕರು ಇದ್ದರು. ಧರ್ಮದ ದೈವಗಳ ಆದೇಶದಂತೆ ಇವರು ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಗೆ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸಿದರೆಂದು ಪರಂಪರೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಧರ್ಮಸ್ಥಳವು ಧರ್ಮದ ಮಂದಿರವಾಗಿದ್ದು, ದೇಗುಲವು ದಾನಧರ್ಮ, ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆರೈಕೆ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆಡಳಿತ ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿರುವ ಹಡೆಯ ಪೆರ್ಗಡೆ ಕುಟುಂಬದ ನಾಯಕ ಶ್ರೀ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಅವರ ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದು, ಅವರು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಅನೇಕ ದತ್ತಿ ಧರ್ಮ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ.
ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು
ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳು ಇಡೀ ದೇಶದ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿವೆ. ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ವಿಶೇಷ ಹೋಮ, ರುದ್ರಾಭಿಷೇಕ, ಮಹಾಪೂಜೆ, ಹಾಗೂ ಧನುರ್ಮಾಸ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಇಲ್ಲಿಯ ವಿಶೇಷವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.
ಮಹಾ ರುದ್ರಾಭಿಷೇಕ: ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪೂಜೆಯಾಗಿದೆ. ರುದ್ರಾಭಿಷೇಕವು ಶಿವನಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯವಾದ ಪೂಜೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವನ 11 ರೂಪಗಳಾದ ಏಕಾದಶ ರುದ್ರರಿಗೆ ಈ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವ, ಹಾಲು, ದಹಿ, ಗಂಧ, ಪುಷ್ಪ ಮುಂತಾದ ಪವಿತ್ರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ, ರುದ್ರಪಠಣದೊಂದಿಗೆ ದೇವರ ಅಭಿಷೇಕ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
ಸಪ್ತಾಹಿಕ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳು: ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವಾರದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದಿನಕ್ಕೂ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೋಮವಾರದಂದು ಪ್ರಾತಃಕಾಲ, ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಮತ್ತು ಸಂಜೆಯ ವಿಶೇಷ ಆರತಿ, ಅಭಿಷೇಕ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಗುರುವಾರದಂದು ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಅಲಂಕಾರ, ಮಹಾ ಅಭಿಷೇಕ, ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾದ ವಿತರಣೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
ಶಿವರಾತ್ರಿ ಮಹೋತ್ಸವ: ಈ ಉತ್ಸವ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಖಂಡ ರುದ್ರಪಠಣ, ಲಿಂಗಾಭಿಷೇಕ, ಮಹಾಮಂಗಳಾರತಿ, ಮತ್ತು ನವಗ್ರಹ ಹೋಮಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಉತ್ಸವದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಅಪೂರ್ವ ಅನುಭವ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಧನುರ್ಮಾಸ ಪೂಜೆ: ಇದು ಮಾರ್ಗಶೀರ್ಷ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ. ಮುಂಜಾನೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಮುಹೂರ್ತದಲ್ಲಿ ದೇವರಿಗೆ ಅಭಿಷೇಕ, ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ, ಮತ್ತು ಮಹಾನೈವೇದ್ಯ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪೂಜೆಯು ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಭಾವನೆ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಲು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
ಅಷ್ಟಬಂಧ ಬ್ರಹ್ಮ ಕಲಶಾಭಿಷೇಕ: ಇದು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಭಿಷೇಕವಾಗಿದೆ. ಈ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಅಷ್ಟಬಂಧವನ್ನು ಪುನಃ ಬಲಪಡಿಸಿ ದೇವರಿಗೆ ಮಹಾಭಿಷೇಕ, ಹೋಮ, ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ವಿಧದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಧರ್ಮದ ವೈಭವ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು
ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಾಲಯವು ತನ್ನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸೇವೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಲೇ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಉಚಿತ ಅನ್ನದಾನ ಮಾಡುವ ಮಹತ್ತರ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅನ್ನದಾಸೋಹವು ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲೊಂದು, ಅದು ಯಾವ ರೀತಿಯ ಭೇದಭಾವವಿಲ್ಲದೆ ಭಕ್ತರ ಜತೆ ಭೋಜನ ಮಾಡುವ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಇಲ್ಲಿನ ದತ್ತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಮತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಕೂಡ ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ಆಶೀರ್ವಾದದಿಂದ ಚಾಲಿತವಾಗುತ್ತವೆ. ಶ್ರೀ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಅವರು ವಿವಿಧ ಸಾಮಾಜಿಕ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಜನರಿಗೆ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತರಾಗಲು ಮತ್ತು ಸ್ವಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ವಿಶೇಷತೆ
ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ವಿಶೇಷತೆ ಎಂದರೆ, ಇಲ್ಲಿ ಹೈಂಡವ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಗೆ ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಪೆರ್ಗಡೆ ಕುಟುಂಬದ ಆಡಳಿತ. ಇದು ಸಾಮರಸ್ಯ, ಶಾಂತಿ, ಮತ್ತು ಭಾವೈಕ್ಯತೆಗಾಗಿ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಮಾದರಿ. ಇಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಜೈನ ಹಸಿವಾಣೆ ದಾನ, ಸತ್ಯಸಾಕ್ಷಿ ಸೇವೆ, ಮತ್ತು ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತವೆ.
ಸಮಾರೋಪ
ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಧರ್ಮ, ಭಕ್ತಿ, ಮತ್ತು ಸೇವೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸೇವೆಗಳು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಭಾವೈಕ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಾಂತಿಯ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ಕೃಪೆಯಿಂದ, ಧರ್ಮಸ್ಥಳವು ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಧರ್ಮ, ಮತ್ತು ಸಹನಶೀಲತೆಯ ಸಂತೃಪ್ತ ನಾಡಾಗಿಯೂ, ಸಮಾಜ ಸೇವೆಯ ಆದರ್ಶ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿಯೂ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ.
